Voice-over worden
Wil je voice-over of stemacteur worden? Wat moet je dan zeker doen en wat kun je beter laten? Is een cursus stemacteren aan te bevelen? Hier een aantal tips van een ervaren stem.
Ik krijg via mijn website regelmatig mailtjes met vragen als: “Graag zou ik stemmetjes doen of een stem inspreken voor een tekenfilm. Waar kan ik auditie doen?” of “Vrienden zeggen dat ik een hele mooie stem heb. Hoe kan ik voice-over worden?”
Nasynchronisatie
Om de eerste vraag meteen te beantwoorden: ik heb zelf niet veel ervaring met het inspreken van tekenfilms. Wel kan ik je doorverwijzen naar studio’s die veel stemmen casten voor tekenfilms op Disney Channel, Nickelodeon en andere kids channels. Zij zijn gespecialiseerd in nasynchronisatie (dubbing) van stemmen. Deze studio’s zijn SDI Media, Wim Pel Producties en Creative Sounds. Op hun websites kun je meer informatie vinden over castings en audities voor stemacteurs.
Ik heb een mooie stem
Dan de tweede vraag. Je hebt dus een mooie stem? Dat is fijn, want dat betekent dat je een geschikt instrument hebt. Je hebt dus (zeg maar) een viool of een piano. Nu moet je nog noten leren lezen, leren spelen en heel veel oefenen om je instrument goed te kunnen gebruiken.
Voice-over of stemacteur is een vak. Het is geen kunstje dat je zomaar even uit je mouw schudt. En ik zal je nog iets vertellen: het hebben van een mooie stem is niet eens zo belangrijk voor een stemacteur. Er zijn genoeg goede voice-overs die geen prachtig mooi stemgeluid hebben. Maar ze hebben wel geleerd om hun instrument zó goed te bespelen dat dit niet heel veel uitmaakt. Een mooie stem is meegenomen, maar andere aspecten zijn veel belangrijker.
Voice-over workshop
Als je Googled op ‘voice-over cursus’ of ‘leren stemacteren’, ontdek je snel dat er heel wat cursussen worden aangeboden. In een workshop van een paar uur of tijdens een meerdaagse cursus krijg je de fijne kneepjes van het vak uitgelegd. Bij sommige cursussen krijg je aan het einde een mooi certificaat en een kant en klare stemdemo.
Zo'n certificaat staat leuk in een lijstje boven je bureau, maar er heeft nog nooit één opdrachtgever aan mij gevraagd of ik voor een opname even mijn ‘voice-over diploma’ kon overleggen. Daar heb je dus weinig aan. Die demo, die is dan wel weer heel handig, maar… opdrachtgevers horen liever een demo met ‘echt’ voice-over werk: echte opdrachten met èchte voice-overs voor explainimations en èchte commercials met jouw stem. Geen opnames waarin je doet alsof.
Bijklussende stemacteurs
Er zijn beroepen waar veel mensen van dromen, zoals model, schrijver, filmster, topvoetballer of stemacteur... Helaas heeft niet iedereen die je wil helpen om je droom uit te laten komen de beste intenties. Als je heel graag eens een tekenfilm wilt inspreken of een voice-over voor een tv-commercial wil doen, ben je waarschijnlijk ook wel bereid om een paar 100 euro te investeren in die droom. En er zijn genoeg mensen die dat geld graag in hun zak steken.
Als je besluit om een cursus stemacteren te gaan volgen, raad ik je aan je vooraf goed te verdiepen in degene die de cursus aanbiedt. Er zijn helaas stemacteurs die ontdekt hebben dat het geven van cursussen een interessante compensatie is voor de teruggelopen verdiensten van hun eigen in het slop geraakte carrière. Maar goed, die weten tenminste nog waar ze het over hebben. Sommige 'vakopleidingen' worden gegeven door mensen die geen enkele ervaring hebben als voice-over. Zou jij willen leren zwemmen van iemand die zinkt als een baksteen?
Cursus stemacteren
De meeste collega's die cursussen en workshops aanbieden zijn ervaren stemmen die je veel kunnen vertellen over het gebruik van je stem, het inspreken van verschillende soorten producties en opnametechniek. Iemand die ik van harte kan aanbevelen is Barnier Geerling van stemacteren.nl. Barnier heeft ruime ervaring als stemacteur, regisseur en audiotechnicus, maar is bovenal ook iemand die met veel passie de basis van het stemmenvak kan overbrengen.
Besef je dat het volgen van een workshop of basis- en vervolgcursus stemacteren geen garantie geeft op een succesvolle carrière als stemacteur. Die garantie zal ook Barnier je niet geven en iedereen die dat wel doet is een regelrechte charlatan. Een workshop stemacteren is vooral een hele leuke ervaring (waarin je ook kunt ontdekken of het vak ècht iets voor je is) en kan een mooie start zijn voor een voice-over of stemacteur. Daarna zul je het vooral moeten hebben van een flinke dosis talent, een beetje geluk en heel veel ervaring.
Ervaren voice-over
Ken je de 10.000 uren-regel? Die stelt dat je iets tienduizend uur gedaan moet hebben voordat je er voldoende ervaring mee hebt. Of dat klopt, daarover verschillen wetenschappers van mening, maar ik geloof dat er een kern van waarheid in zit. Laten we er de '1000 opdrachten-regel' van maken: als je 1000 voice-over opdrachten hebt gedaan (van kort tot lang, van moeilijk tot makkelijk en van klein tot groot), dan heb je voldoende ervaring om elke volgende opdracht makkelijk aan te kunnen.
Zorg dat je niet te hard van stapel loopt. Stel, je hebt je voice-over diploma gehaald en krijgt dankzij de demo die je tijdens de cursus hebt opgenomen meteen een droomklus: je mag een landelijke tv-commercial inspreken. Je opdrachtgever heeft een dure studio geboekt en wil dat jij in een paar takes de tekst inspreekt zoals de klant het in z'n hoofd heeft: met de juiste snelheid, tone-of-voice, klemtonen, pauzes, intentie, overtuiging, timing, nadruk enzovoorts. En dat lukt niet. Je valt door de mand. Dat is vervelend voor de opdrachtgever, maar ook voor jou. Een opdrachtgever wil geen amateuristisch geklungel in de studio, maar een professional die kan leveren wat gevraagd wordt. En jij hebt liever een succesvolle eerste ervaring als voice-over of stemacteur.
Auditie bij een stemmenbureau
Stemmenbureaus bieden soms tegen betaling audities en castings aan. Ik vraag me wel eens af waarom je als stem zou moeten betalen om opgenomen te worden in het stemmenbestand van een bureau. Want als jij een hele goede stemacteur bent en zij heel veel voice-over werk voor je kunnen regelen, dan gaat de kassa vanzelf rinkelen. Een stemmenbureau moet geld verdienen met het boeken van stemmen, niet met het casten van stemmen. Het organiseren van betaalde audities voor die talloze Nederlanders die dromen van een carrière als stemacteur lijkt voor sommige bureaus een verdienmodel op zich.
Ik geloof niet dat je door het volgen van een cursus of workshop stemacteren of een betaalde auditie bij een stemmenbureau veel kans maakt op een succesvolle carrière als professionele stem. Tuurlijk, er zijn absoluut voorbeelden van stemmen die wel zo begonnen zijn, maar het is in mijn ogen gewoon niet de manier.
Stemacteur worden
Hoe kun je dan wel stemacteur worden? In een eerder blog heb ik al eens geschreven hoe ik zelf voice-over ben geworden. Ik ben het vak ingerold en dat geldt ook voor andere collega’s in het stemmenvak.
Maar hoe rol je er dan in? Wat opvalt is dat veel voice-overs voordat ze professioneel stemmenwerk gingen doen, al iets deden dat veel raakvlakken had met het beroep van stemacteur. Ze werkten als presentator of journalist bij de radio of televisie, acteerden in films en tv-series of waren technicus of regisseur. Ze hadden al heel wat ervaring opgedaan met het gebruik van hun stem en wisten inmiddels hoe je een tekst zo goed mogelijk over kan brengen.
Gebruik je stem
Dat is de belangrijkste tip die ik je kan geven: ga iets doen waarbij je die mooie stem van je zoveel mogelijk kunt gebruiken! Meld je aan als vrijwilliger bij de lokale omroep of ga bij een toneelvereniging. Speel met je stem. Leer goed articuleren en duidelijk spreken. Wen aan je eigen stem. Luister en probeer te ontdekken hoe je je stem nog beter kunt gebruiken. Praat snel, langzaam, hard, zacht, hoog, laag, doe gekke stemmetjes en probeer de teksten die je uitspreekt zo veel mogelijk eigen te maken.
En als je daarna nog steeds graag voice-over of stemacteur wilt worden, informeer dan eens bij een stemmenbureau of ze interesse in je stem hebben. Ga naar een bureau dat stemmen niet laat betalen om opgenomen te worden in hun stemmenbestand, maar dat gewoon op zoek is naar goede en geschikte stemmen (zoals Stemzoeker, Voicebooking, Eurovoice of Voice.industries). Bouw een portfolio op, zodat je een demo kunt maken met ‘echte’ opnames. En als je talent en voldoende ervaring (en misschien een beetje geluk) blijkt te hebben dan gaat het vanzelf lopen en ontdek je of het stemmenvak voor jou een leuke bijverdienste blijft of dat je er echt je brood mee kunt verdienen.
Als dat laatste het geval is, dan zou je misschien eens kunnen overwegen om een workshop stemacteren of een voice-over cursus te volgen. Want, zoals ik al schreef, het is een vak en je kunt beter worden in je vak door van anderen te leren. Niet hoe je voice-over of stemacteur kunt worden, maar hoe je een betere voice-over of stemacteur kunt worden. Ik heb veel ervaren en talentvolle collega’s die je (al dan niet tegen betaling) een heleboel kunnen leren over het stemmenvak.